TRẦM THIÊN THU

Tục ngữ Việt Nam nói: “Có thực mới vực được đạo.” Rất cụ thể. Ngôn hành đồng bộ. Chúa Giêsu đã chứng tỏ điều đó qua phép lạ “bánh hóa nhiều” lần thứ nhất, được thánh sử kể trong trình thuật Mc 6:30-44 (≈ Mt 14:13-21; Lc 9:10-17; Ga 6:1-13). Chúa Giêsu làm phép lạ này vì chạnh lòng thương những người mê say lời Ngài mà bỏ ăn quên uống. Ngài biết họ đói lắm vì chiều tối rồi.

Khi các tông đồ tụ họp bên Chúa Giêsu, họ cho Ngài biết mọi việc họ đã làm và mọi điều họ đã dạy. Ngài bảo họ: “Chính anh em hãy lánh riêng ra đến một nơi thanh vắng mà nghỉ ngơi đôi chút.” Ngài biết công việc mục vụ vất vả và mệt mỏi, Ngài thương họ lắm, vì công việc cần làm mà không có giờ ăn uống. Thế nên Ngài bảo các ông cứ nghỉ ngơi cho lại sức rồi lại “chiến đấu” tiếp tục.

Các ông không rảnh để ăn uống vì kẻ lui người tới quá đông. Nhưng vì Chúa và vì tha nhân, họ hy sinh hết. Sau đó, thầy trò xuống thuyền đi lánh riêng ra một nơi hoang vắng. Nhưng thấy các ngài ra đi, người ta từ khắp các thành cùng nhau theo đường bộ để đến nơi các ngài đến. Điều đó cho thấy sức hút của Chúa Giêsu rất mạnh, dù nhìn bề ngoài Ngài rất “bụi” và chẳng có gì “nổi bật.” Vừa ra khỏi thuyền, Chúa Giêsu thấy một đám người rất đông, Ngài chạnh lòng thương vì họ như bầy chiên không người chăn dắt.

Chạnh lòng thương là điều kiện tiên quyết để có thể dẫn tới hành động cụ thể. Rồi Ngài bắt đầu dạy dỗ họ nhiều điều. Ngài dạy họ cách sống vì thương xót họ, thương xót vô điều kiện. Không thể không nhớ tới Thánh LM Gioan Maria Vianney (1786-1859, Pháp quốc). Cuộc đời ngài thể hiện rõ nét một mục tử đích thực, vì ngài đã thực sự hành động theo đúng Thánh Ý Chúa, chính xác như lời Thầy Chí Thánh Giêsu đã xác định: “Con Người đến không phải để được người ta phục vụ, nhưng là để phục vụ, và hiến mạng sống làm giá chuộc muôn người.” (Mt 20:28; Mc 10:45) Thánh Gioan Vianney lo mục vụ giải tội mà bỏ cả ăn uống, ngủ ít, hy sinh cả những thứ cơ bản nhất của mình, đói thì chỉ ăn mấy củ khoai lót dạ mà thôi. Suốt đời linh mục, ngài rất coi trọng việc giải tội vì ngài muốn mọi tội nhân được giải hòa với Thiên Chúa và không nghĩ tới nghỉ hưu. Đáng khâm phục!

Thánh GH Piô X xác định: “Tôi sinh ra nghèo hèn, tôi sống nghèo hèn, tôi sẽ chết nghèo hèn.” Ngài tỏ ra lúng túng vì một số nghi thức long trọng dành cho ngài trong lễ đăng quang. Ngài nói trong nước mắt: “Nhìn kìa! Người ta cho tôi mặc đẹp biết bao! Phải chấp nhận như thế là việc đền tội. Họ dẫn tôi đi với lính tráng vây quanh như Chúa Giêsu khi Ngài bị bắt trong Vườn Dầu vậy.” Nhân đức quá! ĐGH Phanxicô cũng cho chúng ta thấy rõ nét chân dung Đức Kitô: Nghèo khó, khiêm nhường, giản dị, hòa nhã,… mà vẫn cương trực, thẳng thắn và dứt khoát.

Cuộc sống con người có hai phương diện: thể lý và tinh thần. Biết lo cho thân xác no ấm thì cũng phải lo cho linh hồn no thỏa. Muốn như vậy thì phải can đảm và dứt khoát, không sợ gì hết. Trong Kinh Thánh, mệnh lệnh cách “Đừng sợ!” được Thiên Chúa sử dụng 365 lần để động viên chúng ta. Con số này chia đủ cho số ngày của một năm, cho thấy rằng ngày nào Thiên Chúa cũng động viên chúng ta can đảm sống hiền như chiên giữa bầy sói, hiền lành nhưng vẫn cương quyết bảo vệ sự thật và sống chứng nhân.

Trong tông thư Laudato Si (Chúc Tụng Thiên Chúa), ĐGH Phanxicô đề cập một cách sống độc đáo theo tinh thần Chúa Giêsu: “Hãy sống khôn ngoan, hãy suy nghĩ sâu sắc, hãy yêu thương rộng lòng.” Ước gì ai cũng biết thể hiện lòng thương xót với mọi người, nhất là với người hèn mọn, đứng bên lề xã hội, để xứng đáng nói như Thánh Vịnh gia: “Lòng Chúa Thương Xót, đời đời con ca tụng.” (Tv 89:1)

Cách nhận định nhẹ nhàng của một danh nhân mà khiến lòng người “nhức nhối” lắm: “Chỉ có những người biết yêu thương thì mới xứng đáng nhận danh hiệu con người.” Thượng tuần tháng 7-2024, các phương tiện truyền thông “nóng lên” về chuyện một phụ nữ có “máu lạnh” tên Hồng Bích đã sát hại 5 người bằng chất cyanide (xyanua – chất cực độc, chỉ cần 50-200 mg cyanide hoặc hít phải 0,2% khí cyanide, một người trưởng thành có thể giết chết ngay lập tức.) từ tháng 10-2023 tới tháng 06-2024. Các nạn nhân là thân nhân của cô ta: cha ruột, chồng, con và cháu ruột, ngụ tại ấp Sơn Hà (Gx Bắc Minh), xã Vĩnh Thanh, Nhơn Trạch, Đồng Nai. Thật kinh khủng! Cô ta là con người mà không có trái tim yêu thương. Đáng buồn hơn, cô ta là người Công Giáo. Nữ nhi này không là “liễu yếu đào tơ” như người ta ví von. Xã hội ngày nay có nhiều vụ án tương tự!

Chuyện tày trời đó có nguyên nhân dính líu vật chất – tiền bạc có liên quan miếng ăn. Lời Đức Mẹ nói với Lucia tại Fatima năm 1917 như đã ứng nghiệm: “Trận chiến cuối cùng giữa Vương Quốc của Đức Kitô và ma quỷ xoay quanh vấn đề HÔN NHÂN và GIA ĐÌNH, đặc biệt là HỢP PHÁP HÓA HÔN NHÂN ĐỒNG GIỚI và PHÁ THAI.”

Không yêu thương là ích kỷ, chống lại chính Thiên Chúa. Số phận kẻ dám chống lại Thiên Chúa ra sao thì ai cũng đã biết. Người đời nói: “Không sợ người hại, chỉ sợ Trời hại.” Người biết sợ thì không dám làm gì trái lương tâm, kẻ không biết sợ thì dám làm bất cứ điều gì!

Dù là ai, nếu không biết chạnh lòng trước đau khổ của người khác thì đều là kẻ bất hạnh. Càng bất hạnh hơn nếu người đó có trách nhiệm chăm lo cho người khác. Thời Cựu Ước, Thiên Chúa đã tuyên phán qua ngôn sứ Giêrêmia: “Khốn thay những mục tử làm cho đoàn chiên Ta chăn dắt phải thất lạc và tan tác.” (Gr 23:1) Là mục tử thì phải chăm lo cho đoàn chiên, nhưng có người đã không chăm lo cho chiên mà lại tìm cách “vỗ béo” mình, họ không chỉ bất xứng mà chỉ là kẻ chăn thuê đáng nguyền rủa, và còn đáng nguyền rủa hơn nếu họ làm cho đoàn chiên tản mác. Thiên Chúa chí minh và chí công, chớ ảo tưởng!

Lời chia sẻ của ĐGM G.B. Bùi Tuần rất đáng giật mình: “Kinh nghiệm cho tôi thấy những gì Chúa phán đều đã xảy ra nhiều cách khác nhau. Có một số ít người được lãnh nhận chức thánh, do tranh đấu, do vận động, do mưu lược. Có nghĩa là đã có sự lừa dối trong việc trở thành mục tử. Mục tử giả bị Chúa gọi là kẻ trộm, kẻ cướp. Cũng có một số ít người vào chuồng chiên một cách đàng hoàng, nhưng không hy sinh cho đoàn chiên thì bị Chúa gọi là kẻ làm thuê. (x. Ga 10:12) Nghĩa là họ cũng có sự lừa dối trong trách nhiệm, một trách nhiệm đòi nhiều từ bỏ chính mình, vác thánh giá mà theo Chúa.” (Cầu Nguyện với Chúa về Tình Hình Quỷ Dữ Lộng Hành Ngày Nay) Sự thật thường phũ phàng như thế. Ai dám thay đổi, chấn chỉnh, nói thẳng và nói thật?

Ngày xưa, Thánh GH Grêgôriô (540?-604) đã cương quyết cách chức các linh mục bất xứng, cấm lấy tiền nhiều loại lễ, nhưng ngài lấy tiền của Tòa Thánh để giúp các tù nhân của Lombard, chăm sóc người Do Thái bị hành hạ, giúp đỡ nạn nhân dịch bệnh và nạn đói. Ngài nổi tiếng là nhà cải cách phụng vụ và củng cố tín lý. Khi Rôma bị tấn công, chính ngài đã dám đi đối chất với vua Lombard, đúng là mục tử như Chúa mong muốn.

Lại tiếp tục giật mình nữa với lời xác nhận của Thánh Phaolô: “Chính Satan cũng đội lốt thiên thần sáng láng! Vậy có gì là khác thường khi kẻ phục vụ đội lốt người phục vụ sự công chính.” (2 Cr 11:14-15) Vì thế, để lên án các mục tử – những người chăn dắt dân Chúa, Thiên Chúa đã tuyên phán rạch ròi: “Chính các ngươi đã làm cho đoàn chiên của Ta phải tan tác; các ngươi đã xua đuổi và chẳng lưu tâm gì đến chúng. Này Ta sẽ để ý đến các hành vi gian ác của các ngươi mà trừng phạt các ngươi. Chính Ta sẽ quy tụ đoàn chiên Ta còn sót lại từ khắp mọi miền Ta đã xua chúng đến. Ta sẽ đưa chúng về đồng cỏ của chúng; chúng sẽ sinh sôi nảy nở thật nhiều. Ta sẽ cho xuất hiện các mục tử để lãnh đạo chúng; họ sẽ chăn dắt chúng. Chúng sẽ không còn phải hãi hùng, kinh khiếp và bị bỏ rơi nữa.” (Gr 23:2-4)

Người dám nói thẳng sẽ khiến người nghe rát tai, thế nên người chói tai sẽ ghét người nói thật và tìm cách xa lánh, trù dập. Thường thì người ta thích “che chắn” cho nhau bằng nhiều kiểu tinh vi lắm – gọi là phe cánh, vây cánh, đồng bọn. Rất khó phát hiện. Thời nay, cái giả còn đẹp hơn cái thật – từ hàng hóa đến con người, chuyên gia còn bị lầm huống chi người thường. Nhưng điều gì phải đến sẽ đến, công lý và sự thật bất biến: “Này, sẽ tới những ngày Ta làm nẩy sinh cho nhà Đavít một chồi non chính trực. Vị vua lên ngôi trị vì sẽ là người khôn ngoan tài giỏi trong xứ sở, vua sẽ thi hành điều chính trực công minh. Thời bấy giờ, Giuđa sẽ được cứu thoát, Israel được sống yên hàn. Danh hiệu người ta tặng vua ấy sẽ là: ‘Đức Chúa, sự công chính của chúng ta’.” (Gr 23:5-6)

Thánh GH Phaolô VI nói: “Người thời nay TIN VÀO CÁC CHỨNG NHÂN HƠN LÀ THẦY DẠY, và nếu họ có tin vào thầy dạy là vì các thầy dạy ấy đã là những chứng nhân.” Nói là một chuyện, làm hay không là chuyện khác. Vì thế, rất cần ơn khôn ngoan để tỉnh táo và có thể “xem quả mà biết cây.” (Mt 12:33) Cuộc sống quá nhiêu khê, cả xã hội và Giáo Hội, chúng ta phải biết tín thác vào Thiên Chúa: “Chúa là mục tử chăn dắt tôi, tôi chẳng thiếu thốn gì. Trong đồng cỏ xanh tươi, Người cho tôi nằm nghỉ. Người đưa tôi tới dòng nước trong lành và bổ sức cho tôi. Người dẫn tôi trên đường ngay nẻo chính vì danh dự của Người.” (Tv 23:1-3)

Ai chân thành tín thác vào Thiên Chúa thì an tâm, lỡ có gặp “hàng giả” cũng không lo bị tác hại: “Lạy Chúa, dầu qua lũng âm u con sợ gì nguy khốn, vì có Chúa ở cùng. Côn trượng Ngài bảo vệ, con vững dạ an tâm. Chúa dọn sẵn cho con bữa tiệc ngay trước mặt quân thù. Đầu con, Chúa xức đượm dầu thơm, ly rượu con đầy tràn chan chứa. Lòng nhân hậu và tình thương Chúa ấp ủ tôi suốt cả cuộc đời, và tôi được ở đền Người những ngày tháng, những năm dài triền miên.” (Tv 23:4-6) Nhưng không phải dễ để có được Chúa, vì phải từ bỏ chính mình, từ bỏ những gì phù phiếm, xa hoa,… Nói chung là tách mình khỏi vật chất.

Người không lụy vật chất phải thực sự can đảm. Từ bỏ mình để có Chúa và được là thân nhân của Ngài: “Trước kia anh em là những người ở xa, nhưng nay, trong Đức Kitô Giêsu, nhờ máu Đức Kitô đổ ra, anh em đã trở nên những người ở gần.” (Ep 2:13) Thật vậy, Thánh Phaolô xác nhận “chính Người là bình an của chúng ta” và giải thích: “Người đã liên kết đôi bên, dân Do Thái và dân ngoại, thành một; Người đã hy sinh thân mình để phá đổ bức tường ngăn cách là sự thù ghét; Người đã huỷ bỏ Luật cũ gồm các điều răn và giới luật. Như vậy, khi thiết lập hòa bình, Người đã tác tạo đôi bên thành một người mới duy nhất nơi chính bản thân Người.” (Ep 2:14-15)

Chính Chúa Giêsu là mối liên kết, là “dấu cộng” nối lại những gì tách rời: “Nhờ thập giá, Người đã làm cho đôi bên được hòa giải với Thiên Chúa trong một thân thể duy nhất; trên thập giá, Người đã tiêu diệt sự thù ghét. Người đã đến loan Tin Mừng bình an: bình an cho anh em là những kẻ ở xa, và bình an cho những kẻ ở gần. Thật vậy, nhờ Người, cả đôi bên, chúng ta được liên kết trong một Thần Khí duy nhất mà đến cùng Chúa Cha.” (Ep 2:16-18) Đó là no thỏa tâm linh, nhờ đó mà phát triển và trưởng thành, cũng như thân xác cần được no thỏa để duy trì sự sống thể lý vậy.

Cần lưu ý “quy trình” này: Nếu linh mục thánh thiện, giáo dân sẽ tốt lành; nếu linh mục tốt lành, giáo dân sẽ tử tế; nếu linh mục tử tế, giáo dân sẽ vô tín ngưỡng. Thánh Gioan Vianney đã và đang nhắc nhở chúng ta nhiều điều lắm. Đừng biện hộ bằng những cái nếu, vì, bởi, tại, giá mà,…

Con người cần lương thực cho thân xác, càng cần hơn nữa đối với lương thực tinh thần – tâm linh. Thánh TS Thomas Aquino cho biết: “Ân sủng có năm hiệu quả nơi chúng ta: thứ nhất, linh hồn chúng ta được chữa lành; thứ hai, chúng ta được nên hoàn thiện; thứ ba, chúng ta sẽ hoạt động hiệu quả; thứ tư, chúng ta sẽ bền vững; và thứ năm, chúng ta sẽ mau đạt đến vinh quang.”

Lạy Thiên Chúa nhân lành, xin tái tạo tâm hồn chúng con nên trong trắng, biến đổi chúng con, hoán cải chúng con, làm cho chúng con biết động lòng trắc ẩn với tha nhân, chia sẻ những gì có thể. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng Cứu Độ duy nhất của nhân loại. Amen.